12

TADEUSZ JURKOWLANIEC


9. CAe^/ro, PcActóY gur:
gw. łTniPPowzięcta
R Marii. ZworniP /22/.
To i. Zrcńiwttw AS* T4A(
JK/r.S'Zawa 6/92 P?)

z racji prawa patronatu nad farą) oraz przedstawiciele władz miasta, np. rajca Tiedemann
von Hericke, który pełnił funkcję burmistrza (procdutspt/) Chełmna około roku ł330,
a więc w końcowym okresie budowy kościoła, i odgrywał - obok biskupa Ottona - istotną
rolę w sporze Zakonu z kurią papieską o pobór świętopietrza oraz dziesięciny wienneń-
skiej w diecezji chełmińskiej'k
Na czterech zwornikach z motywami zoomorflcznymi rozpoznałem przedstawienia
astralne, mianowicie znaki zodiaku (il. 2): Koziorożca - w nawie północnej [11], oraz Raka
-wpołudniowej [24];wyobrażeniawkluczach[13] i [21;il.2, 11-12] uznano hipotetycznie
za wizerunki gwiazdozbiorów - odpowiednio - Wieloryba (CZArs*) i Orła (Z^ui/a)^.
Treści religijne są czytelne w paru kluczach. „Wirująca" kompozycja trzech zajęcy
o wspólnych uszach na zworniku [22, il. 2, 9] symbolizuje Trójcę Świętą albo wiecz-
ność'^. Scenę w kluczu [19; il. 2, 10] - orzeł dziobie trzymane w szponach pisklę, odwra-
cające głowę do tyłu - można z dużym prawdopodobieństwem uznać za dosłowną
ilustrację tekstu Tiz/o/oga^a lub T/ywo/ogii Izydora z Sewilli (około 560-636). Ptak ten -
cytuję Izydora z Sewilli - „[...] swoje potomstwo, uczepione szponów, wystawia na pro-
mienie słońca. A jeśli zobaczy, że któreś z nich bez ruchu wpatruje się w ostre słońce,
' ' Zob. m. in.: Franz SCHULTZ, (Mc/iic/Pe Ar .STA mir/ As* WreAe^ ATZ/r. Erster Theil. AG znn JaAre /479. Danzig
1876, s. 149-156; Tadeusz GROMNICKI, świętopietrze w PoAce, Kraków 1908, s. 116-124 a zwłaszcza s. 120-123;
Antoni L1EDTKE, „Spór o świętopietrze w diecezji chełmińskiej (1317-1333)", Mie.s'ięez/iA D/ecez/7 CAeAiiAAe/'
(Awrie/ GręPowriłMAcieiąy) 76, 1933, s. 427-442; Jan DUDZIAK, DziasAcńiapopiekła w TeAiowieezae/' PoAce.
PtaPia/n AAtoryczno-ąruwne, Lublin 1974 (Rozprawy Wydziału Teologiczno-Kanonicznego) 31, s. 237-238; Erich
MASCHKE, Der Petersp/ennig ia Po/en aari Aa? AaNcAea O^tea, Zweite, erweiterte Auńage, Sigmaringen 1979
(Schriften des Kopemikuskreises Freiburg im Breisgau) 11, s. 95-253, a zwłaszcza s. 95-103, 135-138, 164-177, 181-
185, 191-192; ostatnio - OLIŃSK1, PaaJage aiieszcza/APie ..., jak przyp. 10, s. 176.
JURKOWLANIEC, Gotycła rzeźńa ...Jak przyp. 3, s. 136.
Stanisław KOBIELUS, Pe^tiariaai cArzeAi/aiAPie. Zwierzęta w ^yaińoiice i iate/pretac/'i. &arożrtaoA ArePaiowie-
cze, Warszawa 2002, s. 348-349.